قیاس اقترانی مرکب از دو شرطیهقیاس اقترانی مرکب از دو شرطیه، به‌معنای قیاس اقترانی مشتمل بر دو قضیه شرطیه است. ۱ - توضیح اصطلاحقیاس اقترانی مرکب از دو شرطیه، قیاسی است که هر دو مقدمه آن شرطی باشد. [۲]
تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۱۰۲-۱۰۳.
[۳]
ابوالبركات ابن‌ملكا، هبه‌الله بن علي، الکتاب المعتبر فی الحکمة، ص۱۵۷-۱۵۹.
[۵]
ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۱۳۸-۱۴۷.
۲ - صور این ترکیباین نوع قیاس به لحاظ نوع قضیه‌ای که در مقدمات (صغرا و کبرا) آن به کار می‌رود چهار صورت پیدا می‌کند که عبارت‌اند از: ۲.۱ - صورت اولقیاس اقترانی مرکب از دو متصله که آن را قیاسات مؤلف از متصلات نیز می‌خوانند. مثال: "هر گاه بهار باشد باران ریزان است، و هر گاه باران ریزان باشد گل‌ها شکفته است. نتیجه: هر گاه بهار باشد گل‌ها شکفته است". ۲.۲ - صورت دومقیاس اقترانی مرکب از دو منفصله که آن را قیاسات مؤلف از منفصلات نیز می‌گویند. مثال: "هر عددی یا زوج و یا فرد است، و هر عدد زوج یا زوج الزوج است یا زوج الفرد. هر عددی یا زوج‌الزوج است یا زوج‌الفرد و یا فرد". ۲.۳ - صورت سومقیاس اقترانی مرکب از متصله و منفصله (متصله صغرای قیاس). مثال: "اگر شکلی دارای سه زاویه باشد مثلث است. و مثلث یا قائم‌الزاویه است یا غیر قائم‌الزاویه. نتیجه: اگر شکلی دارای سه زاویه باشد یا قائم الزاویه است یا غیر قائم الزاویه". ۲.۴ - صورت چهارمقیاس اقترانی مرکب از منفصله و متصله (منفصله صغرای قیاس). مثال: "هر شکلی یا سه زاویه دارد یا بیش از سه زاویه. و اگر شکلی سه زاویه داشت مربع نیست. نتیجه: هر شکلی یا مربع نیست یا بیش از سه زاویه دارد". هر یک از این اقسام بر سه گونه است: ۱. مقدمات قیاس در جزء تام با هم اشتراک داشته باشند. ۲. در جزء غیر تام مشترک باشند. ۳. اشتراک، در جزء تام از یک مقدمه و جزء غیر تام از مقدمه دیگر باشد. [۷]
فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال المیزان، ص۱۳۷-۱۳۸.
[۱۰]
شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۱۲۵.
[۱۲]
مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۳۲.
[۱۴]
ابوحامد غزالی، محمد بن محمد، معیار العلم في فن المنطق، ص۱۲۷-۱۳۱.
[۱۵]
شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۵۶-۵۸.
[۱۶]
خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۶۷.
۳ - مستندات مقالهدر تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • خوانساری، محمد، منطق صوری. • شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق). • ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل. • تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق. • علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید. • ابوالبركات ابن‌ملكا، هبه‌الله بن علي، الکتاب المعتبر فی الحکمة. • فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال المیزان. • ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات. • مظفر، محمدرضا، المنطق. • ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة. • شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات. • ابوحامد غزالی، محمد بن محمد، معيار العلم في فن المنطق. • مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد. • سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة. • خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس. • مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه. ۴ - پانویس
۵ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «قیاس اقترانی مرکب از دو شرطیه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۳/۲۴. |